​Reeks: Aangifte nalatenschap - Wegwijs in de aangifte van nalatenschap

Een overlijden is in de eerste plaats al een zware emotionele gebeurtenis, maar bovendien worden de erfgenamen op dat moment geconfronteerd met een reeks administratieve en fiscale verplichtingen, waaronder het indienen van een aangifte van nalatenschap.

In deze nieuwe reeks, zullen wij in verschillende topics de aangifte van nalatenschap bespreken. Op die manier proberen wij u wegwijs te maken met het (eventueel zelf) indienen van de aangifte van nalatenschap. Artikel 1: Wegwijs in de aangifte van nalatenschap

Alvorens op de specifieke onderdelen van de aangifte van nalatenschap in te gaan, beoogt dit eerste artikel u een algemeen overzicht te geven van de fiscale verplichting tot het indienen van de aangifte van nalatenschap.

Wat is de aangifte van nalatenschap? Een aangifte van de nalatenschap kan worden vergeleken met een “foto” van de vermogenstoestand van de overledene op de dag van zijn of haar overlijden.

Waarom moet een aangifte van nalatenschap worden ingediend? De aangifte van nalatenschap wordt ingediend om de fiscus de nodige informatie te verschaffen om de verschuldigde erfbelasting in hoofde van de erfgenamen, legatarissen of begiftigden te berekenen en in een latere fase te innen.

Voor wie moet een aangifte van nalatenschap worden ingediend? Een aangifte van nalatenschap moet worden ingediend voor een overlijden van een Belgische rijksinwoner of een niet-Belgische rijksinwoner met in België gelegen onroerende goederen (zoals een huis, appartement, …).

Waar moet de aangifte van nalatenschap gebeuren? De aangifte moet worden ingediend bij de Vlaamse belastingsdienst (Vlaams Gewest) of het kantoor Rechtszekerheid (Waals en Brussel Hoofdstedelijk Gewest), in functie van het gewest waar de overledene zijn laatste fiscale woonplaats heeft gehad. Indien de overledene in de laatste vijf jaar voor zijn overlijden in meerdere gewesten zijn fiscale woonplaats heeft gehad, is het gewest bevoegd waar de overledene gedurende deze periode het langst zijn fiscale woonplaats heeft gehad.

Voor de verdere bespreking wordt slechts ingegaan op de regelgeving in het Vlaams Gewest.

Hoe gebeurt een aangifte van de nalatenschap? Het indienen van de aangifte van nalatenschap gebeurt aan de hand van het invullen van standaardformulieren, die u kan terugvinden op de website van VLABEL.

Daarbij moet de nodige aandacht besteed worden aan de keuze van het juiste standaardformulier, aangezien er in functie van de overlijdensdatum van de erflater andere wetsbepalingen (kunnen) gelden en er om deze reden een verschillend aangifteformulier moet worden ingediend.

Wie moet een aangifte van nalatenschap indienen? De wettelijke erfgenamen, de algemene legatarissen en de begiftigden van een overleden rijksinwoner zijn verplicht om de nalatenschap aan te geven. De bijzondere legatarissen en de legatarissen ten algemene titel zijn daarentegen niet verplicht om zelf een aangifte van nalatenschap in te dienen, tenzij bij het stilzitten van voornoemde erfopvolgers. In dit laatste geval moeten zij enkel een aangifte indien wanneer zij hierom worden verzocht door het bevoegde personeelslid.

De wettelijke erfgenamen, legatarissen en de begiftigden van een overleden niet- rijksinwoner zijn eveneens verplicht om de nalatenschap aan te geven indien ze in België gelegen onroerende goederen verkrijgen.

Binnen welke termijn moet u de nalatenschap van de overledene aangeven? De aangifte moet in principe (1) worden ingediend binnen een termijn van vier maanden vanaf het tijdstip van het overlijden, voor zover de overledene in België is overleden. Indien het overlijden echter plaatsvond in een ander land van de Europees Economische Ruimte (hieronder begrepen: de EU-lidstaten, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein) wordt de termijn verlengd naar vijf maanden. Voor een overlijden buiten de Europese Economische Ruimte geldt een aangiftetermijn van zes maanden.

Legatarissen ten algemene titel of bijzondere legatarissen hebben daarentegen slechts een termijn van één maand om de aangifte van nalatenschap in te dienen die ingaat vanaf de derde werkdag die volgt op de verzendingsdatum van het verzoek tot aangifte dat hen werd gericht door het bevoegde personeelslid om een aangifte in te dienen.

Een verlenging van de aangiftetermijn is mogelijk mits akkoord van het bevoegde personeelslid. Een uitstel van de aangiftetermijn met twee maanden kan gevraagd worden via een eenvoudig verzoek. Wenst u de termijn met meer dan twee maanden te verlengen, dan zal u een gemotiveerd verzoek moeten indienen. Wij raden evenwel af om een verlenging van aangiftetermijn te vragen, want zelfs na akkoord met de verlenging zal er een belastingverhoging verschuldigd zijn. Deze belastingverhoging varieert tussen 1% en 10% in functie van de periode die is verstreken sedert het uiterlijk tijdstip van de aangiftetermijn. Verstrijkt de aangiftetermijn zonder dat een aanvraag tot verlenging werd ingediend, zal er een zwaardere belastingverhoging worden toegekend. Hierbij variëren de percentages van 5% tot 20% in functie van de periode die is verstreken sedert het uiterlijk tijdstip van de aangiftetermijn.